Aracın tüm göstergelerini, kumanda kollarını , ses,iletişim ve ışıklandırma sistemini tanıdıktan sonra.

HAZIRLIK

KOLTUK = KEMER = AYNA

En doğru en hızlı sıralama bu’dur.Örneğin

KOLTUK AYARLARI: Koltuğun pedallara olan mesafesi , sırt bölümünün direksiyona olan mesafesi olmak üzere 2 konumla koltuğumuzu düzeltiriz.Bazı araçlarda yükseklik ayarı da vardır.

# Pedallara olan mesafemizi sol ayağımızın 1/3 lük ön bölümü ile debriyaj pedalına basarak yaparız.Bu uygulamada pedalın tam olarak tabana teması sağlanmalı böyle iken dizimiz kırık yada çok gergin olmamalıdır. (Debriyaj pedalını seçmemizin sebebi en derindeki pedal olmasındandır.)

# Sırt bölümünün direksiyona olan mesafesini sırtımızı koltuğa dayayıp,sol kolumuzu direksiyona uzatarak bileğimizin direksiyona ulaşıyor olmasına dikkat ederek ayarlarız.

– Unutmayalımki iyi bir sürüş için iyi bir oturuş esastır.

KEMER : Kemer ile savaşmadan sağ elimizle kısa sürede takmak yeterlidir.

AYNA :

# İç dikiz aynası = Sağ elimizle oturuşumuzu bozmadan arka cam ile bire bir örtüşecek şekilde ayarlanır.

#Dış Dikiz Aynaları = Cam alt bölümündeki çizgi esas alınarak,bu çizgiyi aracımızın sonuna kadar görmeye ve bu çizginin ayırdığı cam ile kaporta bölümünün aynamızda eşit olarak görünmesine, arka kapı kolunun net olarak görünmesine dikkat ederiz.

ARACI ÇALIŞTIRMA

– Debriyaj ve frene basılır.

– Vites boşa alınır.

– Araç çalıştırılır.

# Debriyaja bastığımızda vites devre dışı kaldığı için frenede basılır.

# Marş hareketinin vites kutusuna iletilmesini engellemek amacı ile aracı marş ve stop ederken vites boşa alınır

# Araç üç kademede çalıştırılır ikinci kademede bir süre beklenip marş etmesi gerekir.

YOLA ÇIKIŞ

– Vites kalkış viteslerinden uygun olana alınır( 1 veya Geri)

– Trafik kontrol edilir.

– Sinyal verilir.

– El freni indirilir.

– Yan ayna kontrolüyle çıkılır.

ARACI PARK KONUMUNA ALMAK

– Vites boşa alınır

– Kontak anahtarı kapatılır.

– Vites kalkış vitesinden birine alınır

(Araç düz yolda yada eğimli yolda yukarı doğru ise 1. Vitese, eğimli yolda aşağı doğru ise geri vitese alınır.)

– El freni çekilir.

Önce debriyaj sonra fren bırakılır.( Önce freni bırakmak aracın güvencesi sadece el freni teline kalmıştır.)

DEVİRİNDE ARAÇ KULLANMA

Viteslerimizi doğru km lerde kullanmaya devrinde araç kullanmak diyoruz.

Vitesler kalkış vitesi ve hareket vitesleri olmak üzere ikiye ayrılırlar.Kalkış vitesleri (1 ve Geri ) aracımızın en kuvvetli vitesleridir.Bu sebeple bu iki viteste gazın kontrollü verilmesi çok önemlidir.

1. Vites 0 – 20 km

2. V ites 20 – 40 km

3. Vites 40 – 60 km

4. Vites 60 – 80 km

5. Vites 80 ve üzeri km’ler için

Bu Km ler genelleme olup motor gücüne göre değişir.

VİTES DEĞİŞTİRME

–Viteslerimiz birer birer büyültülür ancak frene basıldığı oranda küçültülür.

–Km büyütülmeden vites büyütülmez.

–Km küçültülmeden vites küçültülmez.

–Vites değiştirilirken gaz pedalı brakılır debriyaj pedalına çok iyi basılır vites

değiştirildikten sonra debriyaj pedalı seviyeli ama seri bırakılır.Gaz pedalına seviyeli basılır.

KALKIŞ ŞEKİLLERİ

Kalkış motor harekinin tekerlere aktarılması ile gerçekleşir.Bu hareket debriyaj pedalı ile başlar.kalkış vitesindeki aracımızın debriyaj pedalına sonuna kadar basmışken topuğumuz yerde bırakarak ayağımızı sakin bir şekilde yavaş yavaş yukarı kaldırır aynı zamanda vitese girme yani Kavrama anını hissetmeye çalışmalıyız.Aracımızın hareketlendiği bu anda artık ayağımızı sabitler en azından 2–3 metre ilerlemesini bekleriz.Aracımızdaki km saatimizin 5–6 km yi göstermesiyle doğrulanabilir.

İki Şekilde Kalkış vardır.

# Kalkış noktamızda gazın tehlikeli olmadığı durumlarda kullanırız.Genellikle kullandığımız kalkış şeklidir.

–Seviyeli bir şekilde gaz pedalına basıp eş zamanlı olarak debriyajı kavrama noktasına getiririz.

# Kavramalı kalkış

Gazın tehlikeli olduğu durumlarda uygularız.

–Durma noktasına gelmiş yoğun trafikte

–Park giriş ve çıkışlarında

EĞİLİMLİ YOLDA KALKIŞ

Dört şekilde yapılır.

• Seri kalkış
• Kavrama öncelikli kalkış
• Debriyaj gaz dengesi ile kalkış (Terazi Yöntemi)
• El freni ile kalkış

DURUŞ ŞEKİLLERİ

Duruşların kesin bir kuralı yoktur.Duracağımız mesafeye,hızımıza,durma sebebine hatta aracımızın fren sistemine hatta hava şartlarına göre duruş şeklimiz değişir

Buna göre;

• Kalkış viteslerinde duruşlar

Önce debriyaja sonra frene basılır.( Eğilimli bir yolda 1. Vites ile iniş yapmakta iken fren kontrolü olmadan debriyaja basılmaz)

• Hareket viteslerinde duruşlar;

Hızın kontrol altına alınması için mutlaka ön fren yapılır sonra debriyaja basılır durma noktasında son fren tutulur.

• Vites düşürerek durma;

Hızımızın yüksek olduğu durumlarda emniyetli bir duruş için önce vites düşürülür sonra hareketli viteslerde olduğu gibi durulur.

• Ani duruş;

Ani duruşlarda aklımıza gelmesi gereken tek pedal frendir.Debriyaja basmak duruş mesafemizi artırır. Ani fren yapmamız gereken durumu kurtarmışsak aracın stop etmemesi için debriyaja’da basılır.Ani frenlerde hızımızın yük sek olması halinde frene bir kerede sonuna kadar basılmaz.Adeta freni pompalarcasına bas çek yapılıp gerekirse vites düşürülerek duruş gerçekleştirilir.

Yüksek hızda yapılan ani ve sert fren hakimiyeti bozup aracı savurabilir.Ayak Freninin yeterli olmadığı ve hızımızın düştüğü sırada direksiyon sabit tutularak el freni çekilir.

DİREKSİYON HAKİMİYETİNİN SAĞLANMASI

Direksiyon hakimiyetini sağlayan iki unsur vardır.

* Direksiyonu tutuş : Direksiyon 9– 15 saat göstergesiyle tutulur.Ellerimiz direksiyonu kavramalı ama sıkmamalı ellerimizi direksiyonda gezdirmemeliyiz.

* Yola bakış : Aracımızın gitmesi gereken şeridin ortasında en uzak noktaya bakarız.Böylece görüş açımız genişler unutmayalım ki aracımız baktığımız yeri gider

–Ayna kontrolleri içinde bulunduğumuz trafiğe hakim olabilmek için elbette çok önemli ancak aynalara bakışımız bir anlık olmalı arabanın markasını anlamasakta olur.Aksi takdirde direksiyon hakimiyetimiz kaybolabilir.

–Vites değiştirirken vitese bakmak yada vitesi vücut hareketiyle değiştirmek de hakimiyeti bozar.

MANEVRALAR

Manevralar elimizi hızlı ayağımızı yavaş kullanmamız gereken çok hassas hareketlerimizdendir.

Direksiyonu ne kadar çevireceğimiz yolun açısına bağlı olarak değişir.

Dar açılı dönüşlerde bizim dönüşümüze engel olan son noktayı dış dikiz aynamızın geçmesi iyi bir kriterdir.

Geniş açılı dönüşlerde ise aracımızın şeride girmesini bekleyip manevramızı yaparız.

ŞERİT DEĞİŞTİRMEDE KAVŞAKLAR, DÖNEL KAVŞAKLARDA HAL VE DAVRANIŞLARIMIZ

*Ana yollara bağlantı yolu yada tali yolla çıkılır oto yollara ise sadece bağlantı yolu ve onu takip eden bağlantı şeridi ile çıkılır. Bağlantı şeridi oto yola çıkarken hızlanma şeridi olarak kullandığımız( Otoyoldaki araçların hızına uyum sağlamak amacı ile)şerittir.Aynı şerit otoyolu terk ederken yavaşlama şeridi olarak kullanılır. (Amacımız oto yolun seyrini bozmamak ve girmekte olduğumuz yola uyum sağlamaktır. Hızımızın fazla olduğu oto yollarda takip mesafesi çok daha önemlidir. Şerit değiştirirken şeridi enine değil boyuna geçmek önüne gireceğimiz araçla olan takip mesafemizi sağlamak gerekir.Bu konuda dikiz aynalarımız bize yardımcı olacaktır. Aracın tamamını dış dikiz aynamızla birlikte iç dikiz aynamızda da görürsek takip mesafemizin oluştuğuna karar veririz.

Gideceğimiz yöne göre sağa yada sola şerit değiştirebiliriz ancak amacımız aynı yolda daha hızlı gitmek ise ancak solama yapabiliriz.

SOLLAMA KURALLARI

• Önümüzdeki araç ile takip mesafesini bozmadan
• Trafik kontrol edilir uygunsa ,sollanacak araç sürücüsü uyarılır.
• Sol sinyal verilir hızlanarak ve bir kez daha gireceğimiz şerit kontrol edilerek sol şeride geçilir.
• Solladığımız araç ile takip mesafesi oluşuncaya kadar sol sinyal açık bırakılır takip mesafesi sağlandığında sağ sinyal ile çıktığımız şeride dönülür.
• Yerleşim birimlerinde;

Kavislerde,kavşaklarda,dönel kavşaklarda şerit değiştirilmez zira aynalarımız kör noktada kalmıştır.Yaya geçidinde şerit değiştirilmez yayayı yanıltıp kararsızlık içersinde bırakabiliriz.

Yaya,bisiklet,motorlu olmasına rağmen motosiklet ile karşılaşmamız en çok hassasiyet göstereceğimiz du rumlardır. Yapacağımız hata kaportaya değil canadır.

• Dönmeyi düşündüğümüz kavşağa gelmeden önce yerleşim birimleri için 30 metre,yerleşim birimleri dışı 150 metre döneceğimiz yöndeki şeride geçilir.
• Bağlantı yolundan çıkan araçlara geçiş kolaylığı sağlanır.

• Hangi yöne ve nasıl dönüş yaparsak yapalım dış dikiz aynasından trafiği tekrar kontrol edelim.
• Dar açılı bir kavise çıkmazdan önce frenle hızımızı kontrol edilip lastiklerin yol tutuşunu sağlamak amacı ile hafif bir gazla devam edilir.
• Kontrolsüz dönel kavşaklara gelmeden en az 30 metre önceden sol şeride geçilir kavşağa yaklaşınca hız azaltılıp vites küçültülür dönel kavşağa en yakın araç olarak dönüş başlatılır bu sırada geçiş hakkı bizimdir dönüş tamamlanınca durulup sağdan gelen trafik kontrol edilir.Trafik uygun olduğunda uygun şeritten yola devam edilir.
• Kontrollü dönel kavşaklarda da bu dönüşün aynı şekilde yapıldığını gözlemliyebiliriz.
• Tali yoldan iki yönlü ana yola çıkış yaparken önce sola sonra sağa bakılır.

PARK ETME

Park etmenin pek çok yolu vardır.Hedef olan park alanına en az manevra ile girebilmektir.

• Birbirine paralel iki aracın arasına düz olarak girmek için araçlara olan mesafemizi açıp dış dikiz aynamızın bize yakın olup yanına gireceğimiz aracı geçmiş olmasına dikkat ederek iki manevra ile gireriz.
• Böyle bir park yerinde çıkışta dikkat edilecek en önemli konu yanımızda bulunan araçları manevramız sırasında korumaktır. Bu nedenle önce düz çıkmaya özen gösteririz.
• Bu tip park alanında ortamın dar olması ve hareketimizin birkaç manevra gerektirmesi halinde aynı boşluğa geri geri girilmesi tercih ederiz.Aracımızın sonu yanına gireceğimiz bize yakın olan aracın sonuna gelmemişken manevramızı yapar diğer tarafımızdaki aracıda kurtarmış olduğum gözlemleyerek parkımızı tamamlarız.

Dış dikiz aynası

Kaldırıma paralel arkalı önlü duran iki aracın arasına park etmek için :

• Arkasına gireceğimiz aracın yanına bir kapı açılmayacak kadar yakın dış dikiz aynalarımız birbirine değmeyecek kadar uzak yerleşiriz.
• Kelebek camımız aracın sonuna gelinceye kadar aracımızı düz yürütüp bu noktada direksiyonumuzu seri olarak tam sağa çevirip dış dikiz aynamızda aracımızın kaldırıma 25–30 cm yanaşmasını gözlemleyerek o o noktada durup yine dış dikiz aynamızın aracın sonunu geçmiş olmasına dikkat ederek sola tam manevra yapıp dairesel bir bakışla park işlemimizi tamamlarız.